Het bijna een halve eeuw geleden dat Yamaha met een model op markt kwam waar niemand op had gerekend. Het was halverwege de jaren 70 en de pk race onder productie motorfietsen was in volle gang. Yamaha was eigenwijs en kwam met iets heel anders op de markt, een 500 cc eencilinder en noemde deze XT.
De XT500 was er eerst
Tijden veranderen, technieken veranderen en motorfietsen veranderen mee. De XT500 die in 1976 geïntroduceerd werd heeft nog maar weinig te maken met de moderne versies van het iconische model.
De eencilinder evolueerde en ging mee met de nieuwe technieken. Het vermogen groeide, technieken verfijnde en de XT werd in feite een totaal andere motorfiets.
Het laatste model, de Ténéré 700, die van de Japanse tekentafel afkomt heeft ondertussen niets meer met de oude XT500 te maken maar stamt er wel van af.
De XT500 was ooit bedoeld als pure offroad motorfiets. Het idee was dat je overal met een motorfiets moest kunnen komen, of er nou asfalt lag of niet.
De XT500 was de eerste echt off the road motorfiets.
Een simpele 500 cc motorfiets
De XT500 is dan ook de meest simpele motorfiets die je je kunt bedenken.
Een eencilinder motorfiets met 2 kleppen en een enkele carburateur.
De 500cc eencilinder heeft voor en achter nog trommelremmen die met kabels worden bediend.
Het eenvoudige motorblok kan 32 pk leveren en heeft een koppel van 39 nm.
De compressie van de XT500 is niet hoger dan 9 : 1. Het starten van de XT500 gaat nog ouderwets met een kickstarter en handbediende kleplichter.
De veerwegen van de simpele eencilinder waren voldoende, met 195 mm voor en 160 mm achter doch niet echt indrukwekkend.
De Tenere 700
De XT500 blijft lekker simpel
Vergelijk je de XT500 met het nieuwste avontuurlijk model van Yamaha dan zie je natuurlijk grote verschillen.
De Ténéré 700 heeft een twee cilinder motorblok, die bijna 30 nm meer koppel levert en maar liefst 40 pk meer heeft dan de 500cc eencilinder. Daar staat tegenover dat de T7 65 kg zwaarder is dan de XT500.
De pk gewichtsverhouding tussen de oude XT en de nieuwe Ténéré verschilt natuurlijk wel. De 500 cc eencilinder moest het doen met 0,22 pk per kilo terwijl de Ténéré 700 0,32 pk per kilo heeft.
Niet alles gaat over pk’s natuurlijk. De XT500 heeft nog twee schokbrekers, geen elektrische start en een zeer klein benzine tankje waar maximaal 8 liter in kan.
De eencilinder in zijn element
De XT500 voor het echte off the road werk
Voor het echte ruige off road werk blijkt de oude vertrouwde XT500 toch het meest geschikt. Weinig kilo’s, simpele constructie en voldoende vermogen.
Na de XT500 kwam de XT550 maar deze werd geen succes, de XT600 die daarna kwam weer wel. De 600 cc eencilinder die in 1983 voor het eerst in de showroom stond was een stuk moderner dan de 500 cc.
De 600cc eencilinder is met 41 pk duidelijk krachtiger maar ook gecompliceerder en zwaarder dan de XT500.
Met 179 kg rijklaar is de pk gewichtsverhouding van 0,25 pk per kilo iets beter dan die van de XT500 maar de Ténéré 700 scoort nog steeds beter dan zowel de 500 als de 600.
De 600 cc eencilinder kan tegen een stootje
Langere veerwegen voor zwaarder terrein
De veerwegen van de XT600 was met 255 mm voor en 236 mm achter wel een stuk langer dan van zijn kleinere voorganger en ook van de Ténéré 700.
Langere veerwegen zegt overigens niet alles over de kwaliteit ervan maar wel iets over de bedoeling van een motorfiets.
Met langere vering kan je met een motorfiets grotere oneffenheden aan en is de motor meer geschikt voor zwaar terrein.
De in 1992 uitgekomen XTZ660 is motorische een verbetering vanwege de vloeistof koeling maar is duidelijk minder voor off the road rijden gemaakt.
Een verzameling oude Tenere’s op een Tenere treffen
Vijf kleppen voor betere cilinder vulling
De XTZ660 krijgt 5 kleppen om de cilinder met voldoende mengsel te kunnen vullen en de compressie wordt verhoogd van 8,5:1 naar 9,2:1.
Het motorvermogen neemt met 5 pk toe en het gewicht gaat met 16 kilo omhoog.
De pk gewichtsverhouding komt iets gunstiger uit dan bij de oudere 600 ( 0,23 pk per kilo) maar veel scheelt het niet.
1989 brengt ons ook de super Ténéré, een 750 cc sterke twin met 69 pk en 68 nm koppel.
De super, zoals de motorfiets kortweg door de fans wordt genoemd, is met 236 kg rijklaar gewicht geen lichtgewicht. Per kilo krijgt de 750 cc sterke twin namelijk bijna 30 pk mee.
Dat is nog steeds minder dan de moderne Ténéré 700 maar de super is per kilo wel sterker dan alle eencilinders van Yamaha bij elkaar.
Lekker eenvoudige teller voor de Tenere 700
De Ténéré 700 is een stuk zuiniger
De Ténéré 700 is nog steeds de betere kandidaat in deze met 0,32 pk per kilo.
De XTZ660 was meer ontworpen voor het rijden van langere afstanden dan voor het pure off the road rijden dat merk je ook aan de 20 liter tank die de 660 heeft.
De Ténéré 700 is dankzij de brandstof injectie wel een stuk zuiniger dan de oude 660 die met een gemiddeld verbruik van rond de 1:16 erg duur rijdt maar heeft een veel kleinere tank.
Na de XTZ660 blijft het een tijdje stil maar uiteindelijk komt Yamaha met nog een model van de oude vertrouwde 600 cc eencilinder, de XT600E. Waarbij de e staat voor elektrische starter.
De 600 E heeft een motorvermogen van 45 pk en weegt 170 kg wat voor een pk gewichtsverhouding zorgt van 0,26 pk per kilo.
Een verzameling T7’s en een oude super Tenere
Langere veerwegen zeggen niet altijd alles
De XT600e lijkt met veerwegen van 220 en 225 mm duidelijk meer voor in het terrein gemaakt dan de T7.
Alhoewel de kwaliteit van de vering van de T7 wel beter is. De XT is met 170 kg kilo ook duidelijk minder zwaar dan de T7.
Uiteindelijk sluit Yamaha het tijdperk van grote eencilinders af met een geheel vernieuwde XT660R, X en uiteindelijk de XT660Z Ténéré. In 2008 ziet een geheel vernieuwde Ténéré het daglicht.
De eencilinder kan, dankzij brandstof injectie, weer door 4 kleppen ademen en gaat wellicht daardoor veel zuiniger met zijn brandstof om dan de eerdere 660 cc eencilinders.
Het 2008 model behoort met 206 kg rijklaar niet tot de lichtste motorfietsen en zeker gezien de pk gewichtsverhouding ook niet tot de snelste.
De XT660Z Tenere in zijn element
De XT660Z behoort ook niet tot de snelste
Dat de XT660Z niet tot de snelste behoort zie je ook in de pk gewichtsverhouding terug.
Met 0,23 pk per kilo komt de nieuwe Ténéré niet boven de oude lucht gekoelde XT600 uit.
Op het gebied van koppel en gasrespons is de XT660Z veel beter dan zijn voorgangers, en dat is voornamelijk te danken aan de injectie.
Ook de wegligging is veel beter dan de oudere eencilinder modellen van Yamaha door het veel stijvere frame.
De XT600e in zijn element
Conclusie
Het is natuurlijk onzin om motorfiets van ruim 30 jaar oud met een hypermoderne motorfiets als de Ténéré 700 te vergelijken al geeft het wel een duidelijk beeld over de strategie van Yamaha.
Yamaha is nooit bezig geweest met motorfietsen bouwen voor het topvermogen. De Ténéré 700 is absoluut een krachtige motorfiets met ruim 70 pk maar in vergelijking met bijvoorbeeld de KTM 790 (94 pk) is de 700 cc tweecilinder best mak te noemen.
Bij de meer op avontuur gerichte motorfietsen heeft Yamaha zich over het algemeen op het meest bruikbare gericht.
Een 700 cc tweecilinder als de T7 heeft geen 95 pk nodig om functioneel te zijn maar wel een zo laag mogelijk gewicht en goed werkende vering.
Het is duidelijk dat Yamaha de traditie van een bruikbare avontuurlijke motorfiets doorzet, blijft de vraag voor welk specifiek doel de Ténéré 700 voor is gemaakt.