Een motorfiets met luchtkoeling kent allerlei problemen. Doordat de koeling van een luchtgekoelde motor afhankelijk is van de buitentemperatuur is luchtkoeling niet altijd optimaal. De brandstof en motorolie koelen ook maar dat is wel aan bepaalde voorwaarden verbonden.
Deel 1: Een luchtgekoelde verbrandingsmotor
Een goed gekoeld motorblok
Om een goede koeling van een motorblok te bevorderen is het belangrijk, dat je regelmatig je motorolie ververst. Ik hoor vaak om mij heen dat veel mensen dat onzin vinden maar geloof dat maar niet.
[intlink id=”840″ type=”post”]Motorolie vervuilt[/intlink] doordat verbrandingsresten en vocht er in achterblijven. Hierdoor gaat de smerende en koelende werking achteruit.
De motorolie wordt door het gebruik gekraakt waardoor de smerende werking achteruit gaat.
Dat motorolie ook voor koeling van een motorblok gebruikt kan worden bewijst het gebruik van oliekoelers bij motoren.
Bij een oliekoeler wordt de motorolie buiten het motorblok om door een radiateur gevoerd.
Door de rijwind wordt de olie extra gekoeld. Daardoor gaat de olie koeler het motorblok door. De koelere olie zorgt ervoor dat de motor beter op temperatuur blijft.
Een Suzuki Bandit met oliekoeler
Olie en motortemperatuur
Hoe groter de oliekoeler, hoe beter de motortemperatuur onder controle gehouden kan worden.
De rijwind die langs de radiateur stroomt koelt de olie die door de radiateur loopt. Hierdoor kan de olie de inwendige onderdelen verder koelen.
De temperaturen van het motorblok kunnen daardoor beter onder controle gehouden worden. Een beter gekoeld blok kan weer voor betere prestaties zorgen.
Een ander verhaal is de brandstof die een koelende werking heeft. Benzine komt als koude vloeistof in de carburateur of injector terecht. Hierna wordt de brandstof vermengd met lucht
Een V Twin is lastig te koelen met alleen luchtkoeling
Benzine zorgt ook voor koeling
Samen met de lucht vormt de benzine een nevel die in de verbrandingsruimte tot explosie wordt gebracht. De hoeveelheid benzine in het mengsel bepaald hoeveel het mengsel koelt.
Een motorfiets die erg zuinig staat afgesteld wordt minder gekoeld door het benzine luchtmengsel dan motorfiets die rijker afgesteld staat.
Hoe meer benzine in het mengsel hoe beter de motorfiets gekoeld wordt.
Bij een veel te zuinig afgesteld carburateur kunnen er werkelijke problemen ontstaan.
Doordat het mengsel niet koelt wordt de bovenkant van de zuiger vaak te heet. De temperaturen kunnen zo hoog oplopen dat er een gat in de zuiger kan ontstaan.
Het is ook zaak dat je bij een luchtgekoelde motor ervoor zorgt dat de koelribben aan de buitenkant van de cilinder schoon blijven.
Een dwarsdoorsnede van een vloeistof gekoelde motor
Koelribben schoonhouden
En nou bedoel ik niet dat je de koelribben regelmatig moet poetsen. Voorkom echter wel dat er grote kluiten modder tussen de koelribben blijven zitten.
Het wil bij off the road motorfietsen nog wel eens voorkomen dat er tijdens een rit veel modder achterblijft op het motorblok.
Doordat er geen lucht meer tussen de koelribben kan stromen vind er minder koeling plaats waardoor oververhitting kan ontstaan.
Er zitten dus allerlei haken en ogen aan het koelen van een motorblok met rijwind.
De oplossing voor het goed koelen van een verbrandingsmotor is koelen met vloeistof. We hebben het dan over een vloeistof gekoelde motor.
De vloeistof vormt een koelende watermantel rondom de cilinders van het motorblok.
Dit kan doordat er een ruimte is tussen de buitenkant van de cilinder en de binnenkant van de buitenwand.
Dit is een heel andere vorm van waterkoeling
Een complexe koelsysteem
De vloeistof die in de ruimte tussen de twee cilinderwanden doorstroomd wordt koel gehouden met behulp van een radiateur.
Het nadeel van een dergelijk koelsysteem is dat het veel ingewikkelder is dan luchtkoeling. Een groot voordeel van vloeistof koeling is dat de vorm van het motorblok niet veel meer uitmaakt.
Ik bedoel dat een in de lengte opgestelde V-Twin met vloeistof koeling veel makkelijker koel gehouden kan worden .
Bij een luchtgekoelde V-Twin is er altijd het probleem dat de voorste cilinder koelwind wegneemt van de achterste cilinder. Bij vloeistof koeling maakt dit niet meer uit.
Een lucht gekoelde in de lengte richting geplaatste V-Twin is lastig te koelen.
Lekkage in het koelsysteem
Het is zaak dat de water of vloeistofmantel gescheiden blijft van de binnenkant van de cilinder.
Er mag dus geen lekkage ontstaat tussen de ruimte van het koelsysteem en de eigenlijke cilinder of verbrandingsruimte.
En er mag geen vloeistof naar buiten lekken. Dit betekend dat het pakking materiaal van bijzondere kwaliteit moet zijn.
De pakking moet de druk van de compressie en de druk van de hete vloeistof kunnen weerstaan.
Een lekkende koppakking
Een lekkende pakking kan voor zeer vervelende situaties zorgen. Een lekkage kan zorgen voor olie in de koelvloeistof maar erger nog is het als de vloeistof de cilinder in loopt.
Het is in de meeste gevallen ook heel lastig om een lekkage in de pakking te ontdekken.
Bij een luchtgekoelde motor merk je vrijwel direct dat je koppakking lekt doordat er gas ontsnapt bij de cilinderkop.
Bij een vloeistof gekoelde motor kan je dat niet zien omdat lekkage verborgen blijft door de dubbele cilinderwand.
Tijdens het rijden worden er verbrandingsgassen samen met wat olie in de dubbele wand geperst. Hierdoor lekt er olie in de koelvloeistof.
Zodra de motor stilstaat is er kans dat er koelvloeistof via de lekke pakking in de cilinder terecht.
Een vloeistof gekoelde eencilinder
Motortemperatuur langzaam afbouwen
Dit komt doordat de koelvloeistof die zich in de dubbele wand bevindt vaak nog heet is en daarom onder druk staat.
Het is dan ook beter om een vloeistof gekoelde motorfiets die erg warm is geworden niet direct uit te zetten.
Door de motor nog 20 of 30 seconden stationair te laten draaien kan de hete vloeistof nog door de radiateur gevoerd worden.
Hierdoor krijgt de koelvloeistof de kans om af te koelen voordat de motor stilgezet wordt.
Door dit te doen verlaag je ook de druk in de ruimte tussen cilinderwand en buitenwand.
De kop en voetpakkingen zijn natuurlijk wel ergens tegen bestand maar als je vaak een hete motor direct uit zet bestaat de kans op lekkende pakkingen.
Met een vloeistof gekoelde motor geen koelribben meer nodig
Een vloeistof gekoeld motorblok is stiller
Vloeistof koeling heeft ook als voordeel dat een motor sneller op temperatuur is door de watermantel die er omheen zit.
Deze watermantel functioneert namelijk ook als een soort isolatiemateriaal. De vloeistof die gebruikt wordt om te koelen is geen water maar een beter koelende vloeistof.
Water is niet bestendig tegen vorst en dus kan in de winter je radiateur kapot vriezen. Bovendien veroorzaakt water roestvorming in de radiateur.
De koude buiten lucht wordt weggehouden bij de cilinder waardoor de bedrijfstemperatuur sneller bereikt wordt.
De thermostaat houdt alles in de gaten
De ingebouwde thermostaat laat bij een koude motor minder water door richting de radiateur dan bij een warme motor.
Door gebruik van een thermostaat kan de temperatuur van de motor beter geregeld worden.
Door deze isolerende watermantel is een vloeistof gekoelde motor ook een stuk stiller dan een luchtgekoeld exemplaar.
Een watergekoelde motor is wellicht een stuk ingewikkelder om te construeren maar heeft wel veel voordelen t.o.v. een luchtgekoelde motor.
Een betere temperatuur huishouding zorgt voor een langere levensduur van je motorfiets dat is een ding wat zeker is.