De XT500 werd ongekend bekend en beroemd maar ook berucht want er bleven mensen problemen hebben met het starten van de grote eencilinder. Ondanks de handbediende kleplichter en het kijkglaasje bleef de eenpitter een lastig starter.Tenminste als je niet wist hoe je het moest doen.
1: De XT500 als eerste off the road motorfiets.
Een lastige eencilinder
Een verbrandingsmotor heeft als voornaamste doel het opbouwen van compressie of druk. Die druk ontstaat boven in de verbrandingskamer. Dat is zo’n beetje het voornaamste principe van een verbrandingsmotor.
Klinkt allemaal als onbelangrijke informatie, als je motorfiets het maar doet, toch ? Alleen is het wel zo dat je een motorfiets eerst aan de gang moet zien te krijgen.
Bij een eencilinder is het starten iets lastiger dan bij een motorfiets met meer cilinders. Meestel helpt de ene zuiger de andere wel door de compressie heen, dat is zeker bij drie en vier cilinders zo.
Bij de XT500 zat dat natuurlijk anders want dat is een eencilinder en dan een eenpitter met alleen een kickstarter. Ga er maar aanstaan.
Een oud model XT500 op het Zwitsers treffen in 2013
Daar komt ook nog bij dat de XT500 een eencilinder is die nogal spartaans is, zeker de eerste types. De eerste XT500 was er een van , je zoekt het maar uit. Oftewel je moet zelf maar zien of je me gestart krijgt.
De 500 cc eenpitter bood nauwelijks hulp bij het zoeken naar het juiste startmoment. Je had 500 cc tot je beschikking met een kickstarter en voor de rest moest je het zelf uit zien te vinden.
Dat was de indruk die de eenpitter maakte. De XT500 was niet meer dan een frame met een motorblok en wielen oftewel de eenpitter was niet meer dan een reisijzer. Maar wel een met een apart karakter.
Een ander minpuntje van de 500 ,zoals hij soms liefkozend door zijn fans werd genoemd, was de tankinhoud van 8 liter. Want de XT was dan wel erg zuinig maar die 8 liter tank was wel klein.
Reizigers monteerde vaak grotere benzine tanks op hun XT
Een eencilinder die terugschopt
Een eencilinder met alleen een kickstarter heeft namelijk de neiging om je direct af te straffen als je hem verkeerd probeert starten.
Want als je een trap op de kickstarter geeft terwijl deze in de verkeerde stand staat trapt hij terug. En dat terug trappen kan behoorlijk hard aankomen.
Wat het starten voor sommige mensen lastig maakte was de hand bediende kleplichter. Je drukt de kickstarter langzaam naar beneden en tegelijkertijd trek je het kleplichter hendeltje in.
Als je dat doet dan wordt de uitlaatklep een stukje open gedrukt waardoor de druk in de verbrandingsruimte tijdelijk minder wordt. Hierdoor kan je de kickstarter langzaam doordrukken tot hij op het juiste moment staat.
Makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk maar het is wel de manier om de grote eencilinder te starten.
De 600cc Tenere van Yamaha was uitgerust met vier kleppen en een startmotor
Een XT500 starten blijft lastig
Veel mensen die de 500 cc motorfiets van Yamaha kochten, verkochten hem teleurgesteld een paar maanden na de aanschaf weer door.
Niet omdat de motorfiets niet zou voldoen maar omdat het starten van de eencilinder lastig bleef voor sommigen.
En dat terwijl de XT500 in feite helemaal niet lastig te starten is. Je zoekt met de kickstarter het juiste moment op voordat je hem start en dan een forse trap en hij startte in de meeste gevallen direct.
Voor het zoeken van het juiste punt had je hulp van het gemakkelijke kijkglaasje dat bovenop het klepdeksel zat. Tenminste bij de latere modellen.
Starten met een warme motor was met de 500cc machine nog wel eens een uitdaging maar ook daar hadden de Japanners wat op gevonden.
De HL500, het neefje van de XT500 waar er weinig van zijn gemaakt
Het kijkglaasje op de XT500 bewees zijn nut
Rechts op de enkele carburateur die op de eenpitter zit, zit namelijk een klein knopje gemonteerd. Bij een warme motor druk je met het knopje de gasschuif een klein stukje omhoog in de carburateur.
Het is misschien net een millimeter maar dat is genoeg om de XT net de juiste hoeveelheid mengsel te geven die het nodig heeft om te starten. Maar ondanks deze handig foefjes vonden veel mensen de motorfiets te ingewikkeld.
Behalve de “ingewikkelde” startprocedure zorgde het ietwat Spartaanse karakter van de eencilinder voor nogal wat onvrede onder veel motorrijders.
De dikke eencilinder was klein voor een 500cc machine en bood geen enkele bescherming tegen de rijwind .
De opvolger van de 500, de XT600 en het latere Tenere model met duidelijk grotere tankt.
Bij een stoplicht stond de motorfiets vrolijk te dansen
De eencilinder had ook geen balans as in het blok gemonteerd waardoor de berijder de zuiger onder het rijden zo’n beetje op en neer voelde gaan. Als je met de 500cc machine bij een stoplicht stil stond, stond de hele motor zo’n beetje te dansen.
De Yamaha was bovendien uitgerust met trommelremmen zodat het remvermogen ook niet optimaal was.
De eerste modellen hadden bovendien ook nog 6 volt verlichting waardoor de licht opbrengst niet bijzonder was.
Ik vond de eenpitter uit Japan echter een fantastisch apparaat, lekker eenvoudig en oer betrouwbaar en als je geen haast had bracht hij je overal waar je heen wilde.
De XT deed gewoon zijn werk
En of je nou over asfalt of ruig terrein reed, de eencilinder deed altijd trouw zijn werk. Net als de Yamaha SR 500 trouwens, de neef van de XT500 die puur voor op de weg bedoelt was.
De SR500 heeft net als zijn neef alleen een kickstarter met een kijkglaasje voor het lastige starten. De latere SR was minder populair dan de XT maar had wel een goeie reputatie. Zowel van de XT500 als de SR500 is een club opgericht.
De XT500 was eigenlijk gewoon een reis ijzer. Yamaha merkte dat de XT500 weliswaar gelieft was maar ging toch verder ontwikkelen van een nieuwer model en dat werd de XT550.
Niet lang na het op de markt komen van de Japanse eencilinder werd er een XT500 club opgericht.