Een nokkenas ketting of getande riem moet net als de ketting die voor de eindoverbrenging zorgt goed op spanning zijn. Dit betekend niet dat de ketting zo strak moet staan als een snaar maar er mag ook niet teveel speling in zitten. De nokkenas ketting mag in geen geval over de tanden heen lopen want dat heeft rampzalige gevolgen.

Wat doet de nokkenasketting

Een nokkenas aandrijving verschilt in veel gevallen van een ketting die voor de eindaandrijving (secundaire ketting) wordt gebruikt. De nokkenas ketting zit in het motorblok en is geheel afgesloten voor straatvuil en stof.

De nokkenasketting wordt ook constant van olie voorzien door de motorolie die zich in het blok bevind.

De motorolie wordt door een oliepomp naar de cilinderkop gepompt en komt zo ook bij de nokkenasketting.

Vanuit het carter komt er ook olie bij de nokkenasketting doordat de ketting door de olie in het carter loopt.

 

BMW motorblok met bovenliggende nokkenas

Olie naar de cilinderkop

De nokkenasketting neemt zelf olie mee naar de bovenkant van het blok wat voor de extra smering zorgt.

Bij sommige types motorfietsen wordt de olie voor de cilinderkop door de nokkenasketting mee naar boven genomen.

De olie wordt dan niet door een oliepomp naar de cilinder kop gepompt maar alleen door de nokkenasketting.

Dit is o.a bij sommige KTM’s het geval. De ketting is dan van een soort schepjes voorzien om de olie mee naar boven te nemen. Dit smeersysteem werk overigens alleen afdoende als de motor flinke toeren maakt.

 

De nokkenasketting bij een opengewerkt Tenere blok

Weinig spanning op de nokkenasketting

De nokkenasketting word overigens minder zwaar belast dan de secundaire ketting. Er is natuurlijk wel wat weerstand die vanaf de nokkenas zelf komt maar dat is niet vergeleken bij de primaire ketting.

De ketting die voor de eindaandrijving zorgt wordt immers gebruikt om het vermogen van de motor over te brengen op het achterwiel.

Het achterwiel ondervind weerstand die ontstaat door de wrijving tussen de band en het wegdek. Die weerstand zorgt ervoor dat er spanning op de ketting komt te staan.

 

De grote V-Twin van Harley Davidson met klepstoters in plaats van een ketting bij een onderliggende nokkenas.

De nokkenas ketting is een duplex ketting

Bij de nokkenas aandrijving is er nauwelijks sprake van belasting doordat het aandrijven van de nokkenas nauwelijks weerstand biedt.

Bovendien is de ketting naar de nokkenas een duplex ketting wat inhoud dat hij breder en dus sterker is dan een secundaire ketting.

Motorfietsen met een ketting voor de eindaandrijving zijn uitgerust met O ringen of X ring kettingen.

De nokkenas ketting heeft dit niet maar draait volledig in de motorolie. Tot zover de verschillen tussen de secundaire ketting en de nokkenas ketting.

De nokkenas ketting moet op spanning blijven

Zowel de ketting naar de nokkenas als de  ketting naar het achterwiel moeten op spanning gehouden worden.

Bij de secundaire ketting spant de berijder zelf af en toe de ketting maar dat is bij de nokkenasketting niet mogelijk omdat je daar niet zo makkelijk bij kan.

In het motorblok is bij de nokkenas ketting dan ook een automatische kettingspanner gemonteerd.

De nokkenas ketting wordt op spanning gehouden door een kunststof beugel die door een veer tegen de ketting wordt gedrukt. Niet alle motorfietsen maken gebruik van een nokkenasketting.

Bij de oudere Honda GL1000 werden bijvoorbeeld getande riemen gebruikt om de nokkenassen aan te drijven.

 

De nokkenassen van de GL1000 worden aangedreven door getande riemen

 

De druk van de veer is voldoende om de spanner tegen de ketting te drukken zodat deze altijd op de juiste spanning staat.

De nokkenas ketting draait constant in een oliebad en kan niet in aanraking kan komen met straatvuil.  En minder zwaar belast wordt, gaat hij veel langer mee dan de secundaire ketting.

Voor een nokkenas ketting staat een levensduur van ongeveer 80.000 km en voor een secundaire ketting is dat tussen de 20 en 30.000 kilometer. Dit is wel afhankelijk van het type motorfiets en de rijstijl van de berijder.

 

De nokkenas aandrijving van Ducati met getande riemen.

De kleppen moeten op tijd open en dicht gaan

Een nokkenasketting gaat dan wel veel langer mee dan de ketting die voor de eindaandrijving bedoelt is.  Maar ook voor deze ketting geldt dat hij op zijn tijd ook vervangen worden.

Een versleten nokkenas  ketting kan niet meer op de juiste spanning gehouden worden waardoor de timing van de nokkenas kan verlopen.

Doordat de timing van nokkenas niet meer juist is, openen de kleppen niet meer exact op het juiste moment.

Het open en dichtgaan van de kleppen gaat niet meer op het juiste tijdstip waardoor de verbranding en de cilindervulling niet meer optimaal is.

 

Een nokkenasketting bij de nokkenas

Slechte ademhaling en ongunstige verbranding

Je kan ook zeggen dat de ademhaling van de motor niet meer juist is waardoor de verbranding ongunstig is.

De motor verliest vermogen en gaat meer brandstof gebruiken. Je zal ook merken dat de motor minder Allert op het gas reageert.

Als de nokkenasketting zo versleten is dat hij over de tandwielen heen schiet zijn de problemen veel groter. De timing van de nokkenas kan dan verlopen met rampzalige gevolgen.

In het ergste geval, kan de ketting zoveel spanning verliezen dat hij over de tandwielen heen loopt.

 

De bovenliggende nokkenas en nokkenasketting van boven af gezien. 

Wanneer nokkenasketting vervangen

De ketting staat dan zo slap dat hij door de middelpunt vliegende kracht over de tandwielen heen loopt.

De kleptiming verloopt dan zo sterk dat het effect van zwevende kleppen optreed. Hierdoor botsen de kleppen op de zuiger doordat ze niet op tijd sluiten.

De zuiger komt met snelheid naar boven en raakt dan de kleppen. Dit veroorzaakt grote motorschade en dat gaat het nodige kosten. Het is niet zo dat dit na 20.000 km gebeurt natuurlijk.

En eigenlijk is de kans zeer klein dat de nokkenasketting over de tandwielen heen gaat lopen maar het kan wel.

Een nokkenasketting gaat best lang mee, doorgaans moet je hem bij 80 of 100.000 km vervangen. Doorrijden met versleten nokkenas is niet verstandig. Vervang hem tijdig om schade aan je motor te voorkomen.